Trauma en het brein

Iedereen maakt in zijn leven moeilijke gebeurtenissen mee. Soms zijn die ervaringen zo ingrijpend dat ze diepe sporen achterlaten. We spreken dan van trauma. Maar wat gebeurt er eigenlijk in ons brein bij trauma, en waarom kunnen de gevolgen zo hardnekkig zijn?

Het brein onder stress

Bij een traumatische gebeurtenis – denk aan een ongeluk, geweld, verlies of andere bedreigende situatie – treedt het stresssysteem van ons lichaam in volle kracht in werking. Het brein registreert gevaar en zet het hele lichaam in de overlevingsstand: hartslag omhoog, spieren gespannen, adrenaline en cortisol stromen door ons systeem.

Normaal gesproken zakt die reactie na verloop van tijd weer af. Maar bij een trauma kan dit proces ontregeld raken. Het brein blijft als het ware “alarm slaan”, ook als er geen direct gevaar meer is.

De rol van de hersengebieden

Bij trauma spelen verschillende hersengebieden een belangrijke rol:

• Amygdala: dit is ons interne alarmsysteem. Bij trauma raakt de amygdala overactief, waardoor je sneller angst en spanning ervaart.

• Hippocampus: dit gebied helpt bij het verwerken en ordenen van herinneringen. Bij trauma kan de hippocampus minder goed functioneren, waardoor herinneringen chaotisch en indringend terugkeren.

• Prefrontale cortex: dit deel helpt ons te relativeren en te plannen. Bij langdurige stress en trauma werkt dit gebied vaak minder goed, waardoor je moeite kunt hebben om afstand te nemen van heftige emoties.

Het samenspel van deze gebieden verklaart waarom traumatische herinneringen zo levendig, emotioneel en moeilijk te controleren kunnen zijn.

Gevolgen in het dagelijks leven

Trauma kan zich op veel manieren uiten. Denk aan flashbacks, nachtmerries, prikkelbaarheid, slaapproblemen of het vermijden van situaties die aan de gebeurtenis doen denken. Soms merk je vooral lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid, spanning of pijn, zonder direct te beseffen dat dit samenhangt met een eerdere ervaring.

Hoop en herstel

Hoewel trauma diep kan ingrijpen, is herstel zeker mogelijk. Het brein heeft een groot vermogen om te herstellen en nieuwe verbindingen aan te leggen.

Belangrijk om te weten

Psyffective biedt geen behandelingen aan voor ernstig of complex trauma (zoals PTSS of langdurige traumatische ervaringen). Wanneer er sprake is van diepe of langdurige klachten, kan een uitgebreider behandeltraject nodig zijn. Afhankelijk van de trauma kijken we samen of een (vervolg)afspraak passend is, of dat doorverwijzing naar gespecialiseerde hulp beter aansluit.